Inleiding

afbeelding auteur

Redmer van Leeuwen, MD PhD | Oogarts, Vitreoretinaal chirurg

BEANTWOORD EERST DE INTERACTIEVE VRAAG ONDERAAN DEZE PAGINA. DAARNA KUNT U PAS DOOR NAAR HET VOLGENDE HOOFDSTUK.

Intravitreale Injecties: Efficiënt, Duurzaam en Veilig

In Nederland worden jaarlijks meer dan 380.000 intravitreale injecties toegediend, met name bij aandoeningen zoals leeftijdsgebonden maculadegeneratie (AMD), diabetisch macula-oedeem en retinale veneuze occlusies. Dit maakt IVI’s tot een van de meest uitgevoerde oogheelkundige behandelingen.

In deze cursus leert u:

  • Hoe IVI’s veilig en gestandaardiseerd uitgevoert kunnen worden volgens de meest actuele richtlijnen (FMS en NOG).

  • Wat het belang is van goede handhygiëne en het juiste gebruik van povidonjodium.

  • Welke eisen gelden voor de behandelruimte en welke materialen wel of niet noodzakelijk zijn.

  • Hoe u met kleine aanpassingen bijdraagt aan duurzame en milieubewuste zorg.

We starten met de basis: het waarom achter de richtlijnen, de achtergrond van infectiepreventie en de uitgangspunten van een veilige en verantwoorde IVI-praktijk.

Iedere zorgprofessional die zelf IVI's zet is altijd allert op het ontstaan van een endophthalimtis. Het optreden van endophthalmitis, hoe zeldzaam ook, heeft vaak een serieuze psychologisch effect op de behandelaar wat leidt tot de reflex om allerlei additionele maatregelen te nemen die niet wetenschappelijk onderbouwd zijn. Dat is begrijpelijk want deze complicatie kan elke arts overkomen.

Cruciaal is echter het besef dat infectiepreventie niet rust op één magische maatregel, maar op een combinatie van interventies die gezamenlijk het infectierisico reduceren. Retrospectief is zelden één enkele oorzaak aanwijsbaar. Het gaat om consistentie en systematiek in de uitvoering van bewezen effectieve hygiënische en antiseptische handelingen.

• 1. Inleiding – 02:12 min

• 2. Handdesinfectie – 05:18 min

• 3. Benodigdheden voor IVI’s – 02:41 min

• 4. Oculaire antisepsis bij IVI – 08:37 min

• 5. Povidon-jodium: bijwerkingen en allergie – 08:47 min

• 6. Behandelruimte en anestheticum bij IVI – 03:28 min

• 7. Efficiënt injecteren – 05:59 min

• 8. Mondmasker, afdekken, antibiotica en handschoenen – 05:51 min

• 9. Ontlastende paracentese – 04:27 min

• 10. Bilaterale injecties – 02:19 min

• 11. Ooglidontsteking: uitstellen van een injectie – 04:42 min

• 12. Postoperatieve inflammatie en infectie – 08:10 min

• 13. Afval scheiden na IVI – 02:18 min

• 14. Samenvatting – 04:12 min

• 15. Praktijkvoorbeelden – 5:57 min

• 16. Eindtoets – 15:00 min

Leerdoelen

De doelstelling van deze cursus is om oogzorgprofessionals waaronder physician assistants, AIOS/ANIOS en oogartsen een gestructureerd en actueel inzicht te geven in het veilig en efficiënt uitvoeren van intravitreale injecties. De nadruk ligt op infectiepreventieve maatregelen zoals handhygiëne, oculaire antisepsis en het verantwoord gebruik van benodigdheden. Daarnaast wordt ingegaan op injectietechniek, het vermijden van complicaties, en het maken van duurzame keuzes in de praktijkvoering.

In de cursus wordt besproken welke maatregelen onderbouwd zijn door wetenschappelijke literatuur en richtlijnen, en welke handelingen in de praktijk weinig tot geen meerwaarde blijken te hebben. Denk hierbij aan het afdekken van patiënten of het gebruik van pre- en postinjectie-antibiotica. De cursus biedt ook praktische handvatten voor specifieke situaties zoals bilaterale injecties of de indicatie voor een paracentese. Het uiteindelijke doel is om het risico op complicaties zoals endophthalmitis te verkleinen, de efficiëntie van het injectieproces te verbeteren en duurzame werkwijzen te implementeren zonder in te leveren op patiëntveiligheid.


Doelstellingen

Na het volgen van deze cursus zijn deelnemers in staat om infectiepreventieve maatregelen correct toe te passen. Ze hebben een update gekregen wanneer handen gewassen moeten worden met water en zeep en wanneer handalcohol volstaatmen kennen de juiste volgorde van handhygiëne volgens de SRI- en RIVM-richtlijnen. Ook zijn zij bekend met de werking van povidonjodium (PVP-I), de optimale concentraties tussen 1 en 5 procent, de toepassing via druppelen of flushen, de aanbevolen inwerktijd en mogelijke bijwerkingen of allergieën. Verder kunnen deelnemers beoordelen welke materialen essentieel zijn bij een intravitreale injectie en welke middelen overbodig zijn of duurzaam weggelaten kunnen worden.

De cursist leert hoe een intravitreale injectie veilig en efficiënt wordt uitgevoerd. Er wordt uitgelegd hoe de juiste locatie gekozen wordt op basis van infectierisico en richtlijnen. Men leert welk anestheticum het meest geschikt is en waarom bepaalde gels zoals Lidogel bij voorkeur worden vermeden. De injectietechniek komt uitgebreid aan bod, inclusief positionering van het oog, de juiste injectiehoek, het voorkomen van cornea-erosie of lens-touch, en het belang van mondmaskers en steriele handschoenen. Daarnaast wordt besproken wanneer een paracentese nodig is en hoe deze veilig uitgevoerd kan worden. Voor bilaterale injecties wordt benadrukt dat beide ogen als volledig aparte procedures moeten worden behandeld, met gescheiden instrumentarium en duidelijke uitleg aan de patiënt over het zeer kleine risico op bilaterale endophthalmitis.

Ook het herkennen van complicaties komt aan bod. De cursist leert wanneer het bij inflammatroire aandoeningen verstandiger is om een injectie uit te stellen . De behandeling van dergelijke infecties met antibiotica en ooglidhygiëne wordt eveneens besproken. Er wordt onderscheid gemaakt tussen Toxic Anterior Segment Syndrome (TASS) en infectieuze endophthalmitis, waarbij men leert de ontstekingsgraad te beoordelen en weet wanneer behandeling nodig kan zijn. Tevens wordt uitgelegd waarom bepaalde routinematige handelingen, zoals afplakken na de injectie of het gebruik van postoperatieve antibiotica, niet bijdragen aan betere uitkomsten.

Tot slot gaat de cursus in op duurzaamheid binnen de intravitreale praktijk. Cursisten worden zich bewust van de milieu-impact van onnodige materialen en leren hoe afval correct gescheiden kan worden, bijvoorbeeld tussen restafval, recyclebaar materiaal en medisch/infectieus afval. Er wordt uitgelegd hoe men verantwoorde keuzes maakt zonder concessies te doen aan veiligheid, gebaseerd op de best beschikbare evidence.

De cursus stimuleert een kritisch, evidence-based denkpatroon. De deelnemer maakt kennis met relevante richtlijnen van onder meer het RIVM, FMS, SRI, de AAO en het Royal College of Ophthalmologists. Praktijken die niet of onvoldoende wetenschappelijk onderbouwd zijn, zoals vermeende type I-allergieën voor povidonjodium of het standaard afdekken van patiënten, worden tegen het licht gehouden. De deelnemer reflecteert tot slot op de eigen werkwijze en leert deze bij te stellen op basis van actuele inzichten.

Schaf deze cursus aan